Policy Brief: ฉบับที่ 46 การสำรวจสุขภาพโดยการตรวจร่างกายในประเทศไทย – มองย้อนหลัง เพื่อก้าวต่อไป

การสำรวจสุขภาพประชาชนโดยการตรวจร่างกายในประเทศไทย (National Health Examination Survey, NHES) ที่ดำเนินการมาตั้งแต่ปี 2534 เป็นแหล่งข้อมูลสุขภาพที่สำคัญ เนื่องจากมีการตรวจร่างกายโดยบุคลากรทางการแพทย์ ซึ่งช่วยให้ได้ข้อมูลที่ถูกต้องและครบถ้วนมากกว่ารายงานจากสถานพยาบาลหรือการสอบถามจากกลุ่มตัวอย่าง การประเมินโดยโครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ (HITAP) ในปี 2559-2560 ชี้ว่าการขาดระบบอภิบาล (governance) และการบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพ ทำให้การสำรวจนี้มีปัญหาหลายประการ เช่น ประเด็นการสำรวจที่ซ้ำซ้อนกับการสำรวจสุขภาพอื่น ๆ ผลการสำรวจถูกนำไปใช้ประโยชน์ทั้งในเชิงนโยบายและการศึกษาวิจัยอย่างจำกัด ไม่มีแผนพัฒนาการสำรวจในระยะยาวทั้งในแง่ระเบียบวิธีวิจัย เครื่องมือ อุปกรณ์ บุคลากร และการจัดการผลประโยชน์ ทั้งนี้ กระทรวงสาธารณสุขและสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.) ควรเป็นผู้นำในการแก้ไขปัญหาและพัฒนาการสำรวจสุขภาพของประเทศ โดยการกำหนดยุทธศาสตร์ที่เหมาะสม สร้างกลไกบูรณาการการสำรวจต่าง ๆ และประสานความร่วมมือระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง