รายงานวิจัย: โครงการพัฒนาข้อเสนอเกี่ยวกับระบบโครงสร้างการคุ้มครองผู้บริโภค ด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพของประเทศไทยในอนาคต พ.ศ. 2559

ในอนาคตคนไทยมีแนวโน้มที่จะบริโภคผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ไม่ปลอดภัยหรือมีความเสี่ยงด้านสุขภาพมากขึ้น อันเนื่องมาจากการเปิดเสรีทางการค้าที่จะทำให้ผลิตภัณฑ์สุขภาพใหม่ๆ เข้าสู่ประเทศได้อย่างรวดเร็ว และการพัฒนาทางเทคโนโลยีที่ทำให้ผลิตภัณฑ์สุขภาพมีคุณสมบัติที่หลากหลายและมีความซับซ้อน ในขณะที่หน่วยงานที่รับผิดชอบการคุ้มครองผู้บริโภคผลิตภัณฑ์สุขภาพมีขีดความสามารถที่จำกัดในการควบคุมคุณภาพและความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์เหล่านั้น นอกจากนี้ผู้บริโภคจำนวนมากได้รับข้อมูลจากการโฆษณาผลิตภัณฑ์ผ่านทางสื่อสมัยใหม่ที่หน่วยงานภาครัฐไม่สามารถติดตามกำกับดูแลได้อย่างทั่วถึง อีกทั้งประชาชนยังขาดข้อมูลที่ถูกต้อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งขาดความตระหนักรู้ด้านสุขภาพ เมื่อพิจารณาถึงศักยภาพของระบบคุ้มครองผู้บริโภคด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพในปัจจุบันที่หน่วยงานภาครัฐเป็นผู้รับผิดชอบ พบว่าเป็นระบบที่ต้องการการพัฒนาให้ทันต่อสถานการณ์และบริบทที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว หากไม่เร่งดำเนินการปรับปรุง อาจทำให้เกิดผลเสียอย่างร้ายแรงทั้งต่อสุขภาพของประชาชน ระบบสุขภาพ และเศรษฐกิจของประเทศในอนาคตอันใกล้
สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) เป็นหน่วยงานหลักในการคุ้มครองผู้บริโภคด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ การทำงานของ อย. ในปัจจุบันมีข้อจำกัดหลายอย่าง เช่น จำนวนบุคลากรที่มีไม่เพียงพอและขาดความหลากหลาย งบประมาณที่จำกัดและไม่สามารถเรียกเก็บค่าธรรมเนียมที่สมเหตุสมผลจากผู้ประกอบการเนื่องจากไม่สามารถแก้ไขกฎหมายได้ ตลอดจนวิธีการทำงานในระบบราชการ ขาดการจัดลำดับความสำคัญ ทำให้การทำงานล่าช้าและไม่สามารถแก้ไขปัญหาจากผลิตภัณฑ์สุขภาพใหม่ๆ ผู้บริหาร อย. ได้ตระหนักถึงปัญหาเหล่านี้ จึงได้มอบหมายให้คณะผู้วิจัยพัฒนาทางเลือกของโครงสร้างและการดำเนินงานของ อย. ในอนาคต เพื่อก้าวข้ามข้อจำกัดข้างต้น คณะผู้วิจัยหวังเป็นอย่างยิ่งว่าผลการศึกษานี้จะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาระบบคุ้มครองผู้บริโภคด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพของประเทศไทยเพื่อให้สามารถแก้ไขปัญหาที่เผชิญอยู่ในปัจจุบันและตอบสนองต่อความท้าทายต่างๆ ที่จะเข้ามาในอนาคต