ตอนที่ 2 การตรวจคัดกรองต่างจากตรวจวินิจฉัยอย่างไร
หลายคนคงนึกกังวลกลัวการไปตรวจสุขภาพประจำปี กลัวว่าตรวจไปแล้วจะเป็นโรคนั้นโรคนี้ แต่ที่จริงแล้วการตรวจสุขภาพประจำปีไม่น่ากลัวขนาดนั้น เพราะการตรวจสุขภาพประจำปีถือเป็นการตรวจคัดกรองเบื้องต้น ไม่ใช่การตรวจวินิจฉัยโรค แล้วทั้งสองอย่างนี้แตกต่างกันอย่างไร
การตรวจคัดกรองโรคแท้จริงแล้วคืออะไร
การตรวจคัดกรองโรค เป็นการซักถามหรือตรวจเบื้องต้น เพื่อค้นหาความเสี่ยงที่จะเป็นโรคในประชากรสุขภาพดี โดยมีจุดมุ่งหมายที่จะป้องกันไม่ให้เป็นโรค หรือลดความเสี่ยงภาวะแทรกซ้อนจากโรคหากพบว่าเป็นโรคแต่เนิ่น ๆ การคัดกรองโรคหรือปัญหาสุขภาพหนึ่งๆ อาจมีได้หลายวิธี เช่น การตรวจคัดกรองมะเล็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงด้วยวิธีตรวจเลือดที่ปนมากับอุจาระหรือวิธีส่องกล้อง
ตรวจวินิจฉัยโรคเป็นอย่างไร ทำไมถึงแตกต่าง
หากตรวจพบความผิดปกติต่าง ๆ ในขั้นตอนการคัดกรองโรค จะต้องมีการตรวจวินิจฉัยโรคต่อไป ซึ่งเป็นกระบวนการหาสาเหตุการเกิดโรค อาการ หรือ ภาวะผิดปกติต่าง ๆ เพื่อหาวิธีการรักษา ติดตามผลจากการรักษารวมถึงผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น เช่น การวินิจฉัยมะเร็งลำไส้ใหญ่ เพื่อดูว่าเป็นมะเร็งหรือไม่ ถ้าเป็น เป็นระยะไหน และมีการแพร่กระจายของมะเร็งไปยังส่วนใดหรือไม่การรักษาทำได้อย่างไรบ้าง วิธีการวินิจฉัยผู้ป่วยที่มาตรวจด้วยอาการผิดปกติที่สงสัยว่าเป็นโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงด้วยการ
1. ซักประวัติและตรวจร่างกายอย่างละเอียด
2. ตรวจทางทวารหนักด้วยนิ้วมือ
3. ทำการตรวจ Double contrast barium enema หรือการตรวจลำไส้ใหญ่ทั้งหมด
4. กรณีที่สงสัยว่าเป็นมะเร็งเรคตัม ต้องตัดชิ้นเนื้อ เพื่อให้ได้ผลตรวจทางพยาธิวิทยาเพื่อยืนยันการวินิจฉัย
5. กรณีที่สงสัยว่าเป็นโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ อนุโลมให้ใช้ผลการตรวจ Double contrast barium enema เป็นข้อมูลประกอบการวินิจฉัยโรคได้
สรุปความแตกต่างของการตรวจคัดกรองและตรวจวินิจฉัย
การตรวจสุขภาพประจำปี ถือเป็นการตรวจคัดกรองโรคเบื้องต้น ว่ามีความเสี่ยงหรือภาวะแทรกซ้อนเป็นโรคชนิดใดหรือไม่ เพื่อหาแนวทางป้องกัน ทำให้เกิดความตระหนักถึงโรคที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ซึ่งต่างจากการตรวจวินิจฉัยจะพบได้ว่าเป็นโรคอะไร มีความรุนแรงมากหรือน้อยเพียงใด ดังนั้นหากท่านเข้ารับการตรวจสุขภาพและพบความผิดปกติ อย่าพึ่งกังวลใจว่าจะเป็นโรค เพราะท่านอาจจะไม่ได้เป็นโรคอะไรเลยก็ได้ อย่างไรก็ตาม อย่าชะล่าใจกับผลตรวจที่ออกมาปกติ ควรหมั่นดูแลสุขภาพร่างกายตนเองอย่าสม่ำเสมอ และพบกับ เรื่องตรวจสุขภาพประจำปีตรวจเท่าที่จำเป็นก็พอ